Καβάφης: Παθητική συμφωνία

Abstract

Λέμε: Παθητική συμφωνία. Τι είναι άραγε «παθητική»; Αυτή που αναφέρεται στο πάθος; Αυτή που αναφέρεται στην παθητικότητα; Αυτή που έχει παθητικό; Και πώς άραγε μπορεί μια συμφωνία να είναι παθητική; Τι έχει άραγε συμφωνηθεί; Πώς μπορεί μια συμφωνία να είναι «παθητική», αφού το πάθος δεν συμφωνεί με τίποτε και με κανέναν; Ακούμε την παθητική του Μπετόβεν και τα χάνουμε, χάνουμε τα λόγια μας (όπως θα δούμε πιο κάτω, τί έπαθε ο Απολλώνιος, στο «Περί τα των ξυστών άλση»), και σαν κάτι να μην το ελέγχομε πια. Σαν να ελέγχεται από μόνο του. Σαν ο έλεγχος να ελέγχεται από τον εαυτό του, αντάρτης της τάξης του, παράνομος της ευνομίας του. Ο πρώτος παράνομος είναι ο νόμος, όπως ο πρώτος άθεος είναι ο θεός: παράδοξα πάντα αρχίζει η ελευθερία...